Taciz Ve İstismar Nedir? Nasıl Önleyebiliriz?




 Taciz;Irk, etnik köken, din, cinsel tercih, cinsiyet ve kişisel özelliklere yönelik 
  • Kişi ya da kişileri küçük düşürücü
  •  Güç kullanımı içeren veya içermeyen 
  • Her türlü görsel/sözel / fiziksel davranışlar taciz olarak tanımlanırken,bireyin, istemediği halde cinsel şakalara, tekliflere, cinsel içerikli görsel, sözel ya da fiziksel bir harekete maruz kalması ise cinsel taciz olarak karşımıza çıkmaktadır.

Çocuklara yönelik isitismarlardan önceki yazılarımızda bahsetmiştik .( istismar)
Şimdi ise bu istismarların içeriklerinden ve çocuklarımızı bunlardan nasıl koruyabiliriz onlara özel bölgelerini nasıl ne zaman öğretmeliyiz biraz bunlardan bahsetmek istiyorum.


Çocuk İstismarı

  • Anne-baba veya bakıcının çocuğa zarar vermesi
  • Bilerek ve isteyerek fiziksel zarar verme, 
  • Kötü beslenme, 
  • Cinsel istismar, 
  • Çocuğu çıkar için kullanma, 
  • Çocuğun fiziksel ve zihinsel gelişimini kısıtlayıcı faaliyetleri içerirken,

İhmal ve istismarı birbirinden ayıran en temel nokta; 

  • istismar -aktif 
  • ihmal -pasif
  • İstismarda -davranış vardır 
  • ihmalde -davranış yoktur.
Çocuğun içgörüsünü ya da duygusal bütünlüğünü bozan her türlü eylem ya da eylemsizlik "Duygusal İstismar" olarak adlandırılır.

  • Reddetme, 
  • Terketmekle tehdit etme, 
  • Yalnız bırakma, 
  • Aşırı koruma, 
  • Aşırı hoşgörü, 
  • Baskı, 
  • Sevgiden ve uyarandan yoksun bırakma, 
  • Sürekli eleştiri, 
  • Aşağılama 
  • Tehdit 
  • Korkutma 
  • Yıldırma
  • Suça yöneltme
  • Suçlama 
  • Yok sayma 
  • Çocuğun yaşına ve özelliklerine uygun olmayan beklentiler içinde olma
  •  Çocuğu aile içi uyuşmazlıklarda taraf tutmaya zorlama 
  • Aile içi şiddete tanık etme vb. davranışlar 

İstismar türleri içerisinde olan fiziksel istismar belirlenmesi ve tanımlanması en kolay olanıdır.

Fiziksel açıdan bir erişkinin itaati sağlama, cezalandırma ya da öfke boşaltma amacı ile elle ve/veya aletle çocuğun vücudunun herhangi bir yerine iz bırakacak şekilde şiddet uygulayarak çocuğa bir zarar vermesi, yanma,  ısırılma vb. durumlar apaçık "Fiziksel İstismar" göstergesidir.

Çocuğun kendisinden en az 4 yaş büyük bir kişi tarafından cinsel haz amacı ile zorla ya da ikna edilerek cinsel etkileşime maruz bırakılmasıdır.
Çocuğun rızası olsun olmasın ; ırzına geçilmesi,cinsel organlarına dokunulması, müstehcen sözlere maruz bırakılması, yetişkinin cinsel organlarını okşamaya yöneltilmesi veya zorlanması, 
çocuğun pornografide ya da fuhuşta kullanılması,çocuğa pornografik materyal izlettirilmesi, 
teşhircilik vb. gibi davranışlara maruz bırakılması "Cinsel İstismardır".


ÇOCUKLAR YAŞADIKLARINI NEDEN SÖYLEMEZLER?
  • Kendilerine inanılmayacağından korkarlar 
  • Başlarının belaya gireceğinden korkarlar 
  • İstismarcının tehditlerinden korkarlar
  • İstismarcıyı korumak isteyebilir, sevebilir ama yaptıklarını sevmezler
  • Nasıl anlatacaklarını bilmeyebilirler
  • Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler 
  • Arkadaşları tarafından dışlanabileceklerinden korkarlar. 
  • Homoseksüel olarak adlandırılabileceklerinden korkarlar. 
  • Büyüklerle (otorite figürleriyle) cinsel konuları konuşmaktan utanırlar, korkarlar. 
  • İspiyoncu olarak adlandırılmak istemezler. 
  • İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmasının doğru olmadığı söylenmiştir. 

ÇOCUKLAR SONUNDA NASIL SÖYLERLER?

  • İstismarın derecesi, sıklığı artar ve çocuğu korkutursa
  • Cinsel istismardan korunmayla ilgili bilgi alırsa 
  • Kendisine yapılanın doğru olmadığını fark ederlerse 
  • Söylenmesi gerektiğini öğrenirlerse
  • Çocuklar sırlarını en yakın arkadaşları ile paylaşmak isteyebilirler. 
  • Kardeşleri kendisinin ilk istismar edildiği yaşa gelmişse onları korumak maksadıyla, 
  • Ergenliğe gelmişse hamilelikten korkar
  • İstismarcının baskısından kurtulmak için,
  • Çocuk güvenebileceği ve kendisi ile yakından ilgilenen bir yetişkinle karşılaştığı zaman
  • Fiziksel bir yakınması (üriner enfeksiyon vb.) sonrası doktora gittiğinde


CİNSEL İSTİSMARA MARUZ KALAN ÇOCUKLARDA 
GÖRÜLEBİLEN BELİRTİLER NELERDİR?

Tekrarlayıcı, rahatsız edici düşünceler,  

  • Olayla ilgili kabuslar, 
  • Uykuya dalma güçlüğü (karanlık olayı çağrıştırabilir ya da kabus göreceğini düşündüğü için uyumak istemez), 
  • öfke patlamaları, 
  • konsantrasyon güçlüğü, 
  • İlkokul sonrası ve adolesanlarda flashback’ler (olay anını yaşıyormuş gibi hissetmeleri-durumu çıldırmış gibi hissettikleri şeklinde açıklarlar.

Yaşına uygun olmayan cinsel davranışlar, 

  • Cinsel davranışlarda artma, 
  • Mastürbasyon, 
  • Yaşadıkları cinsel travmayı yeniden yaşama ve tekrarlama eğilimi: cinsel oyunlar oynama, erişkinleri ayartıcı davranışlarda bulunma gibi, 
  • Cinsel kimlik bozuklukları, 
  • Cinsel işlev bozuklukları
  • Cinsel istismara uğrayan çocukların  %50'sinde;
  • Travma sonrası stres bozukluğu 
  • Depresyon, 
  • Düşük benlik saygısı, 
  • İntihar davranışları, 
  • Damgalanmışlık hissi, 
  • Alkol ve madde kötüye kullanımı eşlik edebilmektedir
  • Arkadaşlardan, aile fertlerinden uzaklaşma.
  • Vücutlarının kirli olduğu veya cinsel organları bölgesinde bir sorun olduğu gibi düşüncelere sahip olma.
  • Okula gitmeyi istememe
  • Normalin dışında yaramazlık yapma/ söz dinlememe
  • Yaptığı çizimlerde, oynadığı oyunlarda cinsel tacizi andıran resimler yapma/oyunlar oynama
  • Anormal bir şekilde saldırgan olma

Cinsel İstismarın Sonuçları

Zedelenmiş cinsellik: Cinsel istismara uğramış çocukta cinsel duygu ve tutumlar normal gelişimlerinden sapabilir ve uygun olmayan biçimler alabilirler.
İhanet duygusu: İstismarcı çocuğun ona duyduğu güvenin sarsılmasına ve çocukta ihanete uğrama duygularının yerleşmesine neden olacaktır.
Acizlik: İstek ve iradesi dışında cinsel amaçlı kullanıldığı ve bunu engelleyemediği zaman çocuk kendini çaresizlik ve acizlik duyguları içinde bulacaktır. 
Damgalanmak: Çocuğun cinsel istismar olayına eşlik eden “kötülük, utanç, suçluluk” gibi kavramlar zamanla onun benlik algısına karışır ve kendini böyle algılamaya başlar.

YANLIŞ

  •  Çocuklar cinsel istismarı hayal güçlerinin genişliği nedeniyle uydururlar.
  • Yaşanmış bir iki olay önemli değildir. Çocuklar olan biteni çabuk unuturlar.
  • Olayı provoke eden çocuklar, 
  • Şirin ve cazip kız çocuklar, 
  • Evden kaçan çocuklar, 
  • İhmal edilmiş çocuklar  potansiyel kurbanlardır.
  • İstismarcılar genellikle yaşlı ve yabancı erkeklerle sokaktaki hırpani serserilerdir. 
  • Parklar, genel tuvaletler, ıssız sokaklar, karanlık yerler, boş inşaat sahaları tehlikeli bölgelerdir.

DOĞRU

  • Çocuklar bu konuda genellikle yalan söylemezler. İlk kural çocuğa inanmak olmalıdır. 
  • Bir kez olan ya da tekrarlayan cinsel istismar çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığı açısından ciddi derecede zarar vericidir.
  • Kurbanlar her sosyo-ekonomik ve her sosyo-kültürel gruptan gelen kız ve erkek çocuklar olabilir.
  • Olguların %80-95’inde fail 20-40 yaşları arasındaki, kurban tarafından tanınan evli ve çocuklu erkeklerdir. 
  • Olayın olduğu yer genellikle ev, okul, ev ile okul arasındaki yol gibi çocuğun içinde bulunduğu yakın çevresidir.

Çocuklarımızın İstasmara Uğramasını En Aza İndirgemek İçin;

  • Güvenliklerini sağlamayı öğretin: Çocuklara güvende olma hakları olduğunu ve kimsenin bunu ellerinden alamayacağını söyleyin.
  • Bedenlerini korumayı öğretin: Çocuklara bedenlerinin kendilerine ait olduğunu, özellikle mayo ile kapatılan bölgelerin çok özel bölgeler olduğunu ve kimsenin bu bölgelere dokunmaya haklarının olmadığını anlatın. 
  • Hayır demeyi öğretin: Çocuklara herhangi birisi onları incitmeye kalkarsa “Hayır” demeleri gerektiğini söyleyin. Çünkü birçok çocuğa büyüklerin söylediklerine itaat etmeleri öğretilmiştir. 
  • Yardım istemeyi öğretin: Birisi onlara kötü, rahatsız edici bir şey yaparsa arkadaşlarından ya da büyüklerden yardım istemeyi öğretin. Yardım istediklerinde onlara kızmayacağınızı söyleyin.
  • Onlara inandığınızı gösterin: Çocuğunuza inanın eğer yardım istiyorsa bunu geri çevirmeyin. Çocuklar bu konularda çok ender yalan söylerler. 
  • Bazı sırların saklanmaması gerektiğini öğretin: Çocuklarınıza bazı sırların hiçbir zaman saklanmaması gerektiğini söyleyin. Onlara söylemeleri gerektiğini ve istemeseler dahi bunların açıklanması gerektiğini anlatın.
  • Dokunulmayı reddetmeyi öğretin: Çocuklarınıza kendilerinin ellenmesi ve öpülmesi durumunda eğer hoşlanmıyorlarsa bunu reddetmelerini söyleyin. Eğer birisi eller ve bunun sır olarak saklanması gerektiğini söylerse mutlaka size bildirmesi gerektiğini anlatın. Hatta siz bile öperken izin isteyin ve hayır cevabı alırsanız öpmeyin ki kendi bedeniyle ilgili kararına saygı duyulması gerketiğini öğrensin.
  • Yabancılarla konuşmamayı öğretin: Çocuklarınıza, güvenliklerini korumak için gerekirse kendilerine zarar veren kişiden kaçmak, yüksek sesle bağırmak ve onu tekmelemek gibi bazı kural dışı davranışlarda bulunabileceklerini anlatın.
  • Çocuğunuzun yaşı ne olursa olsun, bebek bile olsa bedeni ona aittir
  • Kendi bedeninin kendisine ait olduğu hissini kazanamayan ve kendi bedeni üzerinde başkalarının bir şeyler yapabileceğini düşünen çocuk rahatlıkla taciz tuzağına düşebilir.
  • 4 yaşından itibaren çocuğa bu bilinç verilmeli. Örneğin, terlemiş bir çocuğun atleti izin alınmadan aniden çıkartılmamalı. Çocuk zamanla kendisinden izin alınmadan bedenine yapılacak müdahaleleri hisseder ve rahatsız olur. 
'İzin verirsem dokunabilirsin' bilinci
Çocuk, kendi bedenine olan hakimiyetini öğrenmekle birlikte, hakim olduğu bu beden üzerinde kendisinin söz hakkı olduğunu bilmeli. 
Ebeveynlerin 4-5 yaşından sonra çocuklarını öperken bazen 'Seni öpebilir miyim?' diye müsaade istemesi bu bilincin oluşmasında etkilidir. 
'Dokunulması yasak olan yerlerim' refleksi
Çocuklar 4 yaşından itibaren vücutlarının belli bölgelerine dokunulmasından rahatsız olmaya başlamalı. 
Çocuk eş, dost ve akrabalar tarafından cinsel organlarına dokunularak, öperek, vurarak sevilmemeli. 
'Fiziksel baskıya direnme' refleksi
Taciz yaşamış çocukların birçoğu çırpınmanın ve kaçmanın çözüm olmadığını düşünüp kaçmayı denememişlerdir. 
Çocuklara  sevgi gösterirken kendi güçsüzlüğünü hissettirecek kadar orantısız güç gösterisinden sakınmalı, kurtulmasına kaçmasına müsaade ederek güçlü olduğu aşılanmalı
'Vücudum görünmemeli' hissi
Çocuk, çıplak olarak ortada bırakılmamalı, bezi değiştirirken dahi farklı bir odada yalnızca annesi ve kendisi bulunmalı ve mümkünse bezini değiştiren kişi yalnızca annesi olmalı amca-dayı-hala vs akrabalardan kaçınılmalı,
Kendisini başkalarının yanında çıplak görmeye alışkın olmazsa elbisesinin birileri tarafından çıkartılmasından ciddi rahatsızlık duyar. 
'Banyoda çıplak olunmaması' bilinci
4 yaşından sonra anne baba çıplak olarak çocukla aynı banyoda bulunmamalı. 
7 yaşından sonra çocuğun genital bölgelerinin başkasınca görünmesine izin verilmemeli. 
'Tuvalette benden başkası olmamalı' bilinci
4 yaşına girmiş bir çocuğa tuvaletin özel bir mekan olduğu ve tuvalet ihtiyacını gideren birinin başkaları tarafından görülmesinin doğru olmayacağı öğretilmeli 
'Soyunma ve giyinmede yalnızlık' ilkesi
Çocuğun bedenine yönelmiş bakışlardan rahatsız olacak refleksi kazanması için 4 yaşından itibaren ortalık yerde çıplak dolaşmamayı öğrenmesi gerekir. 
'İzin verirsem kabul edilirsin' ilkesi
7 yaşından sonra çocuğun odasına girerken anne baba bile izin almalı. 
Giyinip soyunurken izin alarak yardım edilmeli. Özel alanı olduğunu ve saygıyı hak ettiğini öğretmeliyiz.

Mağdur Çocuklar Tarafından Sorulan Sorular

“Erkek/kız arkadaşım çıplak fotoğrafımı/videomu çekmemi istiyor. Onu çok seviyorum ve benden ayrılırsa diye korkuyorum. Ne yapmalıyım?”
“18 yaşından küçükken cinsel ilişkiye girmek zararlı mı?”
“İstismar durumunda nasıl kaçmalıyım?”
“İstismara uğradığımı anneme/babama söyledim ama bana inanmadı. Ne yapmalıyım?”
“Yaşadığım olayı utandığım için anlatamıyorum. Ne yapmalıyım?”
“Yaşadığım olay sonrası çok mutsuzum ve aklıma intihar düşünceleri geliyor. Ne yapmalıyım?”
“İstismara uğradığımı söylersem polisler beni de tutuklar mı?”
“Arkadaşım birinin ona dokunduğunu söyledi. Ne yapmalıyım?”
“Beni savunması için avukat tutacak param yoksa ne yapabilirim?



Benzer Konular
Yorumlar