16MNCRS5 Çelik Nedir Hangi Referans Aralığındadır? Hhangi Sektörlerde Kullanılır? Özellikleri Nelerdir?
16MNCRS5 çelik, düşük karbonlu alaşımlı bir çeliktir. İçerdiği manganez, krom ve kükürt elementleri sayesinde yüksek mukavemet, sertlik ve aşınma direnci sağlar. Bu çelik türü genellikle otomotiv, makine ve tarım sektörlerinde kullanılır. Özellikle dişli, miller, kam milleri, eksantrik miller, şaftlar ve bağlantı elemanları gibi parçaların üretiminde tercih edilir.
16MNCRS5 çelik, ısıl işlem görmüş veya görmemiş olarak temin edilebilir. Isıl işlem görmüş çelikler daha yüksek sertlik ve dayanım değerlerine sahiptir. Isıl işlem görmemiş çelikler ise daha kolay işlenebilir ve kaynak yapılabilir. 16MNCRS5 çeliğin referans aralığı şöyledir:
Isıl işlem görmemiş durumda:
- Çekme dayanımı: 440-590 MPa
- Akma dayanımı: 280-380 MPa
- Uzama: 16-22%
- Sertlik: 140-180 HB
Isıl işlem görmüş durumda:
- Çekme dayanımı: 880-1080 MPa
- Akma dayanımı: 680-830 MPa
- Uzama: 9-12%
- Sertlik: 248-302 HB
16MNCRS5 çeliğin özellikleri arasında şunlar sayılabilir:
- Yüksek mukavemet ve sertlik
- İyi aşınma direnci
- İyi kaynak yapılabilirlik
- İyi işlenebilirlik
- İyi yüzey kalitesi
16MNCRS5 çelik, sementasyon çelikleri olarak adlandırılan bir çelik grubuna aittir. Sementasyon çelikleri, yüzeylerinde yüksek karbonlu bir tabaka oluşturarak sertleştirilen ve böylece yüksek aşınma direnci ve yorulma dayanımı sağlayan çeliklerdir. 16MNCRS5 çeliğin kimyasal bileşimi şöyledir:
% C Si Mn P S Cr
0.14 - 0.19 max 0.4 1.1 - 1.3 max 0.025 0.02 - 0.04 0.8 - 1.1
Bu çelikteki karbon miktarı, çeliğin sertliğini ve tokluğunu etkileyen ana faktördür. Karbon miktarı arttıkça sertlik de artar, ancak tokluk azalır. Bu nedenle, karbon miktarı istenilen mekanik özelliklere göre ayarlanmalıdır.
16MNCRS5 çeliğin referans aralığı, EN 10084 standardına göre belirlenir. Bu standart, sementasyon çeliklerinin teknik teslimat şartlarını tanımlar. Bu standartta belirtilen referans aralığı şöyledir:
Nominal kalınlık (mm): 16'ya kadar
Rm - Çekme dayanımı (MPa) 200'de sertleştirme ve tavlama: 1000
Rm - Çekme dayanımı (MPa) (+ AC): 550
Z - Kırılma durumunda kesitte azalma (%): 59-64
Brinell sertliği (HBW): (+ A) 207
Brinell sertliği (HBW): (+ TH) 156 - 207
Brinell sertliği (HBW): (+ FP) 140 - 187
Brinell sertliği (HBW): (+ N) 138 - 187
Burada kullanılan sembollerin anlamları şunlardır:
+ AC: Tavlama sonrası soğutma
+ A: Tavlama
+ TH: Termo işlem
+ FP: Termo işlem sonrası tavlama
+ N: Normalizasyon
16MNCRS5 çeliği, genellikle otomotiv, makine ve genel mühendislik sektörlerinde kullanılır. Bu sektörlerdeki tipik uygulamalar şunlardır:
- Dişli kutuları
- Şanzımanlar
- Kam milleri
- Krank milleri
- Diferansiyeller
- Rulmanlar
16MNCRS5 çeliğin özellikleri şunlardır:
- Kaynaklanabilirlik: MnCr alaşımlı bir çeliktir, kolayca işlenebilir ve kaynak yapılabilir.
- Sertleşebilirlik: Düşük sertleşebilirliğe sahiptir ve bu nedenle yaklaşık 20 mm kalınlığa kadar iyi çekirdek özellikleri gösterebilir.
- Aşınma direnci: Yüzeyinde yüksek karbonlu bir tabaka oluşturarak yüksek aşınma direnci sağlar.
- Yorulma dayanımı: Yüzeyindeki sert tabaka ile çekirdeğindeki yumuşak tabaka arasındaki uyum sayesinde yüksek yorulma dayanımı sağlar.